Πάλι περασμένες εννιά. Πάλι παρακοιμήθηκε. Ενοχές, ενοχές και πάλι ενοχές.
Κρατώντας τον καφέ στο χέρι και όρθια καταμεσής του σαλονιού ρίχνει μια ματιά γύρω της. Το σπίτι δεν ήταν ποτέ τόσο συγυρισμένο και καθαρό. Όχι δηλαδή ότι απείχε πολύ από το συνηθισμένο διότι και σ’ αυτόν τον τομέα έναν ψυχαναγκασμό τον κουβαλούσε. Μεγάλωσε με μητέρα ανεπάγγελτη μεν, με όλους στο κεφάλι της δε. Σύζυγο ολημερίς στο σιδηρουργείο, τρία παιδιά, πεθερά, και οι συγγενείς από το χωριό για γιατρούς και νοσοκομεία να πάνε και να’ ρχονται. «Σήμερα δεν έχετε σχολείο, ήλιο έχει και την καλή μέρα την βάζουν στο τσουβάλι» έλεγε στα παιδιά της κάθε Σάββατο. «Μπρος, ανοίξτε παράθυρα, τινάξτε κρεβάτια, μαζεύτε ρούχα και με τη σειρά ξεσκόνισμα, τζάμια, σκούπα. Κοντεύουμε να σπείρουμε κριθάρι εδώ μέσα». Η μαμά χάθηκε πρόωρα, η αντήχηση των λόγων της, ιδιαίτερα μπροστά σε ακαταστασία και τσαπατσουλιές, τής έμεινε.
Πολλοί γκρινιάζουν για το «σπίτι-δουλειά» και τη ρουτίνα του, όμως τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με τη ρουτίνα του σπιτιού σκέτο, χωρίς τη δουλειά από δίπλα. Βασανιστικότερο όλων είναι η μονοτονία των σκέψεων. Κάθε μέρα στο μυαλό της, λίγο πολύ, γυρίζουν οι ίδιες σκέψεις και μοιραία το ίδιο μοτίβο ακολουθούν και οι δραστηριότητές της. Έχει πια καταλήξει ότι η πιο φιλοσοφημένη ταινία που έχει δει είναι «η μέρα της μαρμότας».
Κατακλυσμένη από την ενοχική διάθεση ψάχνει πάλι για αυτοδικαίωση. «Ναι, δεν ξυπνάω πια νωρίς. Ποιο το νόημα. Τουλάχιστον κοιμάμαι σαν άνθρωπος και χορταίνω επιτέλους και γω τον ύπνο». Πότε κοιμήθηκε και ξύπνησε χωρίς ξυπνητήρι ή τις περισσότερες φορές πριν καν χτυπήσει το ρημάδι. Στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο και στα μεταπτυχιακά, στα μανατζεριλίκια επί μια δεκαετία – δουλειά χωρίς ωράριο και καθημερινή λογοδοσία. Ήρθε και το μωρό, έπεσε και η μάνα με εγκεφαλικό στο κρεβάτι. Πότε;
«Τα προσόντα σας υπερτερούν της θέσης, ίσως τα ξαναπούμε σε μια μελλοντική συνεργασία διότι το βιογραφικό σας είναι πραγματικά εξαιρετικό». Και εννοεί: «Είσαι 38, σύζυγος και μάνα, (πάλι καλά δεν ξέρει για τον χήρο ανήμπορο πατέρα), με προϋπηρεσία σε καλές θέσεις και με καλές αποδοχές. Εγώ θα πάρω έναν νεότερο και φθηνότερο που ούτε παιδιά έχει να μεγαλώνει, ούτε έγκυος να μένει, ούτε γάλα να θηλάζει, καλύτερα να τον αρμέγουμε εμείς». Κρίμα τα εικοσάρια, οι υποτροφίες, τα ξενύχτια μελέτης και άγχους, τα σχέδια για το αύριο. Τώρα η μόνη πιθανότητα απασχόλησης οι δουλειές του ποδαριού. Δουλειές όχι μόνο χωρίς αύριο αλλά ούτε και σήμερα.
Κοιτά το ρολόι της κουζίνας. Έξι ώρες μέχρι να γυρίσει η μικρή από το σχολείο, δέκα για τον Γιώργο. Θα χαζέψει ειδήσεις, θα τσεκάρει το μέιλ, θα μαζέψει τα κρεβάτια, θα πάει ίσως για ψωμί και γάλα, θα μαγειρέψει, έχει μείνει φαΐ και από χτες. Πάλι καλά έχει να γράψει και εκείνη την έκθεση στα γαλλικά. Δίχως άλλο η χαρά της ανεργίας σκέφτεται. Πέρα από τον χρόνο βρήκε και την όρεξη για δεύτερη γλώσσα. Τώρα στα σαράντα, ας είναι η μεγαλύτερη στο φροντιστήριο, μαζί με τη δασκάλα. «Είμαι εδώ για να ανεβάσω τον μέσο όρο ηλικίας της τάξης» είπε στο μάθημα γνωριμίας στα παιδιά-συμμαθητές της και κείνα αφού χαχάνισαν την ρώτησαν με ενδιαφέρον διάφορα. Μόνο που της απευθύνθηκαν στον πληθυντικό και εκείνη πικράθηκε. Ούτε εκεί ανήκει, ούτε στα οικιακά αλλά όπως φαίνεται ούτε στον στίβο εργασίας.
«Συγχαρητήρια για την προαγωγή σας». Ναι, να χαίρεστε την κατακόρυφη  αύξηση καθηκόντων και ωρών εργασίας και μετά βίας ένα 12% στον μισθό σας. Ο συνάδερφος στο διπλανό τμήμα πήρε 50% για την ίδια θέση. Είναι άντρας, ανύπαντρος και έξι χρόνια νεότερος.
Έχει αφήσει ένα φασολάκι έξω από την κατσαρόλα με τα φασόλια που φουσκώνουν στο νερό αποβραδίς. Απλά ένας τρόπος να συγκρίνει το πρωί αν όντως τριπλασιάστηκε ο όγκος τους, ως όφειλε. «Και το μαγείρεμα με επιστήμη το κάνεις» την πειράζει ο Γιώργος που προσπαθεί να την εμψυχώσει. Και μόνο που τής αναλύει ψυχοκοινωνικοπολιτικά το αλυσιδωτό πρόβλημα που αντιμετωπίζει την βγάζει από την τροχιά της απόγνωσης και της κατάθλιψης. Τυχερή σκέφτεται, άλλες δεν έχουν ούτε αυτό, ούτε και λεφτά για φροντιστήρια και αυτοβελτίωση.
Υπαγωγή στο άρθρο 99. Πτώχευση. Και οι 120 στον δρόμο. Πάνε αποζημιώσεις, δεδουλευμένα και ένσημα μηνών, σημειώματα προϋπηρεσίας. Μόνο κάτι μήνες επιδομάτων επίσχεσης εργασίας και ταμείου ανεργίας. Και μετά τι; Κυνήγι και φτου και από την αρχή. Πόσοι ξαναβρήκαν άραγε δουλειά και μάλιστα στο αντικείμενό τους. «Δεν θέλω καν να αναρωτηθώ πόσες».
Κλείνει την μπαλκονόπορτα του σαλονιού, έβαλε κρύο σήμερα, και μπαίνει στην κουζίνα. Βάζει την κατσαρόλα στο μάτι και αρχίζει να καθαρίζει καρότα, σέλινα και κρεμμύδια. Πιάνει και το ισχνό και απομονωμένο φασολάκι να το πετάξει με τα λοιπά φλούδια στον τενεκέ. Παγώνει. Στέκεται με το φασολάκι στο χέρι και τις τύψεις στην ψυχή. Γιατί το καταδίκασε έτσι, τί έφταιξε και το κατέστησε άχρηστο, επιφυλάσσοντάς του με τέτοια αδιαφορία τη θλιβερή κατάληξή του στον τενεκέ με τα σκουπίδια; Ακόμη πιο υποκριτικό και τρισάθλιο από μέρους της είναι πως το χρησιμοποίησε πρώτα, και κείνο έκανε το καθήκον του ως μεζούρα για να δικαιωθούν τα υπόλοιπα, και αυθαιρέτως μοναδικά χρήσιμα, μέλη του είδους του. Γυρίζει και με διαπιστώσεις που δεν είχαν γίνει τόσους μήνες ανεργίας ρίχνει το φασολάκι πίσω στην κατσαρόλα.
Χαμηλώνει τη φωτιά στο ένα και γυρίζει βιαστικά στον υπολογιστή. Ξανανοίγει τα σάιτ εύρεσης εργασίας ένα-ένα. Στέλνει βιογραφικά παντού, ακόμη και σε θέσεις που είχε φοβηθεί να στείλει. Πατάει τα πλήκτρα με πάταγο. Τα χέρια πετάνε. Οι σκέψεις τρέχουν. Μονολογεί δυνατά. «Φταίνε οι νέοι, οι φτηνοί, οι ανειδίκευτοι, οι άντρες; Ίσως ναι, ίσως όχι. Εγώ δεν θα σταματήσω. Όποιος μου στερήσει τις ευκαιρίες θα πάω στον επόμενο, όποιος ακολουθεί τα στερεότυπα θα προσπαθήσω να τον αλλάξω, όποιος προσπαθήσει να με μειώσει θα τον στείλω στον αγύριστο, όποιος κάνει διακρίσεις εις βάρος μου θα πάρει τις απαντήσεις του».
Βιάζεται να τελειώσει τα βιογραφικά πριν επιτεθεί πάλι η παραίτηση, η μεμψιμοιρία, η ηττοπάθεια. Οι μεταπτώσεις έχουν γίνει οι καλύτερές της φίλες. Το γνωρίζει καλά και προσπαθεί να αντιδράσει. Ξέρει ότι η εύρεση εργασίας είναι ο μόνος δρόμος που οριστικά θα μπλοκάρει τον δρόμο του περιθωρίου και της απαξίας.

Χριστίνα Σπανού
Η Χριστίνα Σπανού γεννήθηκε στην Αθήνα το 1972. Είναι απόφοιτος
της Βαρβακείου με μετέπειτα προπτυχιακές σπουδές στον τομέα της
Διοίκησης Επιχειρήσεων και μεταπτυχιακά στο Marketing στο University of
Surrey της Μεγάλης Βρετανίας. Εργάστηκε ως στέλεχος σε Ελληνικές και
Πολυεθνικές εταιρείες. Είναι παντρεμένη με τον Γιώργο Χλιμίντζα και έχουν
μία κόρη την Ελένη-Φοίβη.